Jozef Šulc

[Ćipur]

IZ BILjEŽNICE NAŠEG REPORTERA - ŠTA SU PRIJE 12 GODINA O GESTU JOZEFA ŠULCA KAZALI NjEMAČKI AMBASADOR I TADAŠNjI PREDSJEDNIK SUBNOR-a SR JUGOSLAVIJE

Neprevaziđeno mjerilo dostojanstva


~Vilfrid Grubor: Odbijanjem da učestvuje u strijeljanju, iskazao je najviše herojstvo

~Milosav Bojić: Postupak hrabrog njemačkog vojnika nije usamljen


Priča o njemačkom vojniku Jozefu Šulcu, nepriznatom heroju Drugog svjetskog rata, koji je 20. jula 1941. godine u Smedererevskoj Palanci učinio zadivljujući gest - odbio je da strijelja zarobljene borce Palanačke partizanske čete što ga je stajalo života, ne prestaje da zaokuplja pažnju ne samo žitelja ove sredine, već i svih drugih slobodoljubivih ljudi. U novinarskoj bilježnici potpisnika ovih redova ostao je trag o jednom događaju koji se zbio poslije 56 godina od pogubljenja srpskih rodoljuba i samog Jozefa Šulca. Tadašnji ambasador Savezne Republike Njemačke u Beogradu Vilfrid Gruber došao je u Smederevsku Palanku da se pokloni sjenima strijeljanih i održi govor koji je snažno odjeknuo u javnosti.
- Ne bez dubokih osjećanja učestvujem u ovoj svečanosti u čast onih koji su za vrijeme Drugog svjetskog rata pali kao žrtve njemačkih okupacionih snaga - rekao je ambasador Vilfrid Gruber. Svjestan sam patnje koju je mnogim narodima Evrope, među njima i srpskom narodu, donio Hitlerov osvajački rat. Žrtve Hitlerove agresije su nezaboravne. Otporu protiv Hitlerovog nasilja i mi Njemci možemo zahvaliti za slobodu koju uživamo od 1945. Meni predstavlja zadovoljstvo da sa vama zajedno na ovaj dan sjećanja iskažem počast palim žrtvama i njemačkom vojniku Jozefu Šulcu. Svojim djelom - odbijanjem da učestvuje u strijeljanju - kao i konsekvencom - naime, i on sam je strijeljan - iskazao je najviše herojstvo. Jozef Šulc je svojim djelom pokazao neprevaziđeno mjerilo ljudskog dostojanstva; spreman je bio da sopstveni život uloži u odbijanje zločina. Zbog toga u njemu vidim pravog predstavnika mog naroda.
Tog 20. jula 1997. godine na Kiseljaku, pred spomenikom strijeljanim srpskim rodoljubima i njemačkom vojniku Jozefu Šulcu govorio je i tadašnji predsjednik SUBNOR-a Savezne Republike Jugoslavije Milosav Bojić koji je, pored ostalog, istakao:
- Iako smo u Drugom svjetskom ratu doživjeli od okupatora raznih boja najteža stradanja i nezapamćeni genocid nad našim narodom, nikada nismo smatrali da je cio njemački narod odgovoran za sve ono što je učinio režim naci-fašističke Njemačke na čelu sa Hitlerom. Dokaz za to je i primjer njemačkog vojnika Jozefa Šulca - pripadnika Vermahta, koji je na današnji dan 1941. godine, u jeku najezde nacifašističkih snaga, odbio da strijelja zarobljene partizane - antifašistike borce za slobodu svoje zemlje. Zbog ovako plemenitog i izuzetno humanog postupka ubijen je zajedno sa zarobljenim borcima Narodnooslobodilačkog parzizanskog odreda. Kao trajno svjedočanstvo na taj događaj snimljen je i dokumentarni film.
Istakavši da postupak hrabrog vojnika Jozefa Šulca nije usamljen, Milosav Bojić je dodao:
- Lično sam znao kada je Hari Šihter, poručnik njemačke avijacije, avgusta 1941. godine, prebjegao u Posavski Narodnooslobodlački partizanski odred i boreći se rame uz rame sa partizanima poginuo u borbi protiv okupatora u selu Oglađenovcu, kod Osečine. Krajem 1943. godine na stranu Narodnooslobodilačke vojske i Partizanskih odreda Jugoslavije je prešao i Andres Keler, koji je na Sremskom frontu bio komandir čete u Prvoj proleterskoj brigadi, gdje je teško ranjen, a po ozdravljenju i završetku rata, vratio se u Njemačku. Odvelo bi nas daleko da nabrajam i druge slične primjere. O tome svjedoči i objavljena knjiga u SR Njemačkoj "Njemci kod jugoslovenskih partizana 1941 - 1945" istoričara Karla Hitcea i Hajnca Kinriha.
Iz istorije je, inače, poznato da se u sastavu Narodnooslobodilačke vojske borilo više jedinica stranih državljana, u najvećem broju Italijana, a takođe i četa "Ernest Telman". Srpski narod je uvijek umio da cijeni i vrednuje ovakve i slične postupke opredjeljenja za ciljeve antifašističke narodnooslobodilačke borbe i to nikada neće zaboraviti. Navedeni primjeri samo potvrđuju da je i u njemačkom narodu u to vrijeme bilo hrabrih i odvažnih ljudi koji su bili spremni da i svoje živote žrtvuju protiv fašizma kao što je to 20. jula 1941. godine uradio Jozef Šulc. Njegovo ime, odlukom Skupštine opštine, ponijeće jedna ulica u Smederevskoj Palanci.

D. Janojlić

http://www.dan.co.me/?nivo=3&rubrika...tum=2009-12-21

[Ćipur]

Čast plaćena smrću



Nemački vojnik 20. jula 1941. godine u Smederevskoj Palanci odbio je da strelja šumadijske rodoljube, i otišao u smrt zajedno sa njima

Prva masovna egzekucija u okupiranoj Srbiji 1941. godine, dogodila se 20. jula na brdu Gradište iznad sela Viševca, rodnog mesta Karađorđa Petrovića.
Nemci su razbili Palanačku partizansku četu i šesnaest zarobljenih boraca doveli u Palanku. Zarobljenici su bili u kasarni nekadašnjeg Petog konjičkog puka kraljice Marije Karađorđević. Onda su izvedeni da budu streljani kraj jednog plasta sena. Među nemačkim vojnicima koji su u streljačkom stroju čekali naredbu da obave egzekuciju, bio je i vojnik Jozef Šulc. Bio je pripadnik 714. nemačke divizije koja je tih dana operisala na području donje Jasenice. Neposredno pred naređenje, vojnik Šulc je istupio iz streljačkog stroja, i rekao: „Neću da pucam.“ Njegov pretpostavljeni odmah ga je osudio na smrt. Njegovi saborci i sunarodnici su ga streljali zajedno sa 16 srpskih mladića.

Dugo se nije znalo ništa o dobrom vojniku Šulcu. Istinu je otkrio Časlav Vlajić, jedan od akcijaša koji su 1947. godine prenosili posmrtne ostatke žrtava na Kiseljaku. U zajedničkoj grobnici bilo je šesnaest skeleta srpskih mladića, ali i jedan, sedamnaesti, za koji se nije znalo čiji je. Sudeći po metalnim oznakama i šunuglama (cipelama) koje su pronađene, bili su sigurni da je Nemac.

Očevici streljanja su svedočili da je Nemac Jozef Šulc protestovao kod svog oficira, koji mu se ljutito unosio u lice. Vojnik je, zatim, skinuo šlem, značku i pušku, priča Vlajić i krenuo ka plastu sena, gde je streljan, što govori o njegovom svesnom žrtvovanju. Postoje i fotografije na kojima se vidi kako Šulc razoružan prilazi zarobljenicima da ga streljaju zajedno sa njima. Jednu od tih fotografija i objavljujemo.

Vlajić je više od dvadeset godina pokušavao da sazna ko je ubijeni nemački vojnik. I saznao je, kada ga je u Palanci potražio Jozefov brat, Valter Šulc. Nemačka komanda je njihovoj majci javila o hrabroj pogibiji sina kod Topole, ali je brat istinu čuo od Ostmana fon der Leja, člana Bundestaga i zbog toga se zaputio na pravo mesto ove ratne drame.

Valter Šulc je prepoznao svog brata na fotografijama sa streljanja. Na tim fotografijama je ovekovečen trenutak kada je Jozef Šulc ostao bez oznake Rajha i kada u pratnji dva ratna druga ide ka plastu sena, kao i kada oficir sa još dva vojnika prilazi da se uveri da li su svi mrtvi. Valter Šulc je rekao da je njegov brat bio član neke tajne antihitlerovske organizacije, da je stalno prkosio starešinama i da je samo tako mogao da završi svoj život.

Srbi iz ovog kraja pamte vojnika Šulca. Ostao je upamćen kao časni vojnik koji nije želeo da učestvuje u zločinu. I koji je tu cenu platio najskuplje – svojim životom. O njemu su novine pisale, a danas postoje i dva spomenika. Jedan u Smederevskoj Palanci, na kojem je uklesano njegovo ime zajedno sa srpskim borcima, i drugi koji mu je podigla Mina Kovačević, pesnikinja iz zaseoka Lokve kod Gornjeg Milanovca. Postavila je i šesnaest belih kamenova koji simbolizuju streljane srpske borce.

Na obeležju je napisala: „Ovo je tužan spomen nemačkom vojniku Jozefu Šulcu koji zbaci znamenje i oružje svoje zemlje i stavi se na stranu golorukog srpskog naroda.“

Mini Kovačević je ipak bila potrebna podrška da svoju ideju sprovede u delo. Tumačenje prošlosti i Drugog svetskog rata u Titovoj Jugoslaviji nije dozvoljavalo da se od zaborava sačuvaju i oni koji su se borili protiv fašizma iako su formalno bili deo Hitlerovog Trećeg rajha i fabrike smrti koju je on napravio. A Jozef Šulc je samo bio mobilisani vojnik koga je Hitlerova Nemačka poslala na Balkan da pogine. Mina Kovačević je pretrpela i pretnje ali i uništavanje spomenika koji je podigla vojniku Šulcu i srpskim borcima. Ideju Mine Kovačević su podržali Branko V. Radičević, Ljubivoje Ršumović, Mihajlo Lalić, Dobrica Ćosić, Desanka Maksimović, iguman Hadži Hrizostom, pukovnik Ante Bobota. Ipak, bila im je neophodna pomoć države i politički uticajnih ljudi na vlasti.

Radoslav Majo Đurović, sekretar Kulturno-prosvetne zajednice Beograda i načelnik Odeljenja za kulturu Skupštine grada Beograda, osnivač i prvi upravnik „Malog pozorišta Duško Radović“ pomogao je Mini Kovačević i uspeo da sačuva sećanje na čestitog vojnika Jozefa Šulca. Majo Đurović je napisao nadležnima: „Jozef Šulc, bio je ličnost oslobodilačke i humanističke borbe jugoslovenskih naroda, koja ga je opredelila da učini herojski veličanstven gest.“ Posle toga, Minu i njen spomenik su ostavili na miru.

Spomeniku Jozefu Šulcu u zaseoku Lokve, 1981. godine, poklonio se tadašnji nemački ambasador u Jugoslaviji Horst Graber. Zajedničkom spomeniku sa srpskim borcima, u Smederevskoj Palanci poklonio se, 1997. godine, nemački ambasador u Jugoslaviji Vilfrid Gruber.

M. H.

[Ćipur]

Jozef Šulc

Nemac odbio da strelja partizane

Nemac odbio da strelja partizane

Nije hteo da ubija Srbe

Nije hteo da ubija Srbe

Dao život da ne bude zločinac